Rzeźba terenu
Rzeźba Roztocza Wschodniego charakteryzuje się znaczną rozległością zrównań wierzchowinowych: niższego i wyższego. Ich wysokości wzrastają ogólnie w kierunku południowo-wschodnim. Bardzo charakterystycznym elementem rzeźby Roztocza Wschodniego są ostańce najstarszej rzeźby, których największe zgrupowanie na terytorium Polski (osiem ostańców) znajduje się na południowy wschód od Huty Lubyckiej. Zależnie od stopnia zniszczenia przez procesy erozyjno-denudacyjne ostańce te przyjmują kształt kop lub wzgórz stołowych, spłaszczonych na wysokości 380-390m n.p.m. Należą do nich na polskim Roztoczu Wschodnim, takie wzniesienia jak: Krągły Goraj (388m n.p.m.), Długi Goraj (391m n.p.m.) oraz Wielki Dział (390m n.p.m.).4
Obie wyniosłości, znacząco różniące się kształtem, rozdzielone są głębokim siodłem. Krągły Goraj posiada charakterystyczny kształt wysokiego okrągłego stożka, ze ściętym wierzchołkiem, wyniesionego około 40 m ponad otoczenie. Długi Goraj tworzy wybitnie wzgórze posiadające kształt wydłużonej kopy o układzie wschód – zachód.5
Wzniesienie Wielki Dział stanowi kulminację Wyżyny Lubelsko – Lwowskiej i Roztocza po stronie polskiej. Wzniesienie to ma charakter ostańca denudacyjnego, zbudowanego z wapieni detrytycznych i piasków mioceńskich, leżących na kredowych opokach.6
Głównymi rysami rzeźby Roztocza Wschodniego są krawędzie, zrównania wierzchowinowe, ostańce, padoły i doliny. Zauważa się tu też zbieżności kierunków elementów rzeźby z kierunkami spękań skał podłoża.
Krawędź południowo-zachodnia składa się z dwóch elementów: zewnętrznej i wewnętrznej. Krawędź zewnętrzna biegnie na linii Huta Różaniecka- Płazów-Łówcza- Nowe Brusno- Horyniec Zdrój- Radruż. Na odcinku od Huty Różanieckiej do Nowego Brusna jest ona bardzo wyraźna. W okolicy Horyńca Zdroju krawędź ta zaznacza się słabiej z powodu występowania bloku Radruża. Krawędź zewnętrzna wyznacza ważną granicę fizyczno geograficzną między Roztoczem a Kotliną Sandomierską. Krawędź wewnętrzna Roztocza Wschodniego, stanowiąca przedłużenie krawędzi wewnętrznej Roztocza Środkowego ciągnie się od okolic Suśca; wzdłuż Doliny Górnej Tanwi do Kotliny Narola; dalej na wschód do Doliny Górnej Raty.7
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.