Parki krajobrazowe i rezerwaty
Mapa 2. Mapa Nadleśnictwa
Źródło: Internet
Park Krajobrazowy Puszczy Solskiej
W północno – wschodniej części województwa podkarpackiego w gminach : Cieszanów i Narol w powiecie lubaczowskim na powierzchni 7675 ha położony jest Park Krajobrazowy Puszczy Solskiej utworzony w 1989 roku. Pozostała jego część zlokalizowana jest w województwie lubelskim.
Park obejmuje lesiste, południowo – zachodnie wzgórza części krawędziowej Roztocza Środkowego oraz fragmenty rozciągającej się u jego stóp Puszczy Solskiej. Rzeźbę krajobrazu kształtują niewysokie wzniesienia wydmy, liczne bagna i torfowiska.
Powierzchnia Parku w 85% porośnięta jest lasami, administrowanymi przez Nadleśnictwo Narol i Józefów. Są to głównie bory sosnowe, buczyna z dużym udziałem jodły oraz olsy tworzące wysoce naturalny krajobraz utrzymująca się na przeważającym obszarze Parku zgodność gatunkowa drzewostanów z warunkami siedliskowymi wpływa na wysoką naturalną stabilność flory leśnej. Duża różnorodność siedlisk znalazła swoje odbicie w bogactwie gatunków tworzących runo, z których około 40 gatunków podlega ochronie gatunkowej, między innymi rosiczka długolistna, bluszcz pospolity, podrzeń żebrowiec, widłak wroniec i spłaszczony, lilia jajowata, kosaciec syberyjski, storczyk i inne.
Wielkie kompleksy leśne, tereny podmokłe i stawy są ostoją dla wielu gatunków zwierząt. Z najważniejszych ptaków należy wymienić perkoza rdzawoszyjnego, bociana białego i czarnego, błotniaka stawowego, głuszca, cietrzewia, pliszkę górską, natomiast z ssaków żołędnicę, wydrę, wilka, łosia, jelenia, sarny, dzika, lisa, zająca a także nietoperze: nocka, Brandta, dużego, borowca wielkiego, gacka wielkouchego.
W czystych rzekach i potokach żyją lipień i pstrąg. Licznie reprezentowany jest również świat płazów i gadów. Podczas wędrówek możemy spotkać salamandrę plamistą, traszkę grzebieniastą i zwyczajną, kumaka nizinnego, ropuchę szarą i zieloną, rzekotkę drzewną a także padalca, jaszczurkę żyworodnę, zaskrońca, żmiję zygzakowatą czy gniewosza plamistego.
Dużą osobliwością geologiczną Parku są progi tektoniczne, zwane „szumami” lub „szypotami”, najlepiej widoczne w korycie rzeki Tanew. Najwyższy o wysokości 1,5 m znajduje się na rzece Jeleń wpadającej do Tanwi.
Sieć rzek i potoków jest stosunkowo uboga, ale na głębokości 30-60 m występują znaczne zasoby wód podziemnych. Duże znaczenie dla naturalnego
systemu retencji wodnej mają, liczne w części zachodniej, południowo – zachodniej Parku śródleśne bagna, torfowiska i bory bagienne regulujące stosunki wodne znacznej części doliny Tanwi i Kotliny Sandomierskiej.
Naturalny system wodny uzupełniają liczne w części południowej Parku stawy rybackie, obecnie częściowo nie zagospodarowane, będące ostoją i miejscem żerowania licznych gatunków zwierząt.
Cały Park ze względu na niskie zaludnienie i brak przemysłu zachował przyrodę w bardzo dobrym stanie.78 79
Dostępność terenu dla uprawiania różnorodnej turystyki ułatwiają przebiegające przez ostępy leśne, bite drogi publiczne. Pieszym wycieczkom sprzyja sieć gospodarczych duktów leśnych, co ma istotne znaczenie ze względu na bardzo skromne zaplecze turystyczne w otulinie parku. Najbliższą dobrze rozwiniętą bazą turystyczną, jest leżący po stronie województwa zamojskiego Susiec.80 81
Południoworoztoczański Park Krajobrazowy
Południoworoztoczański Park Krajobrazowy położony jest niemal w całości na terenie Roztocza Rawskiego. Utworzony został w roku 1991 na terenie województwa lubelskiego i podkarpackiego; razem zajmuje 20376 ha. Występują tu wzniesienia – garby, płaskowyże i pagórki oraz obniżenie: wąwozy, doliny, kotliny i padoły. Różnice wysokości sięgają nawet 200 metrów, nachylenie stoków zaś dochodzi do 45 stopni. Najwyższe ze wzniesień na terenie parku to zarazem najwyższe punkty całego polskiego Roztocza – mowa oczywiście o szczytach – Krągłym Goraju i Wielkim Dziale.82 83 Pagóry zajęte są przez buczynę karpacką, subkontynentalny grąd lipowo – grabowy oraz zbiorowiska zastępcze z podsadzoną sosną. W dolinach rzecznych występują fragmenty łęgu olszowo – jesionowego. W runie buczyny karpackiej rośnie kilka rzadkich gatunków roślin: przetacznik górski, żywiec gruczołowaty, sałatnica leśna, paprotnik kolczysty i inne.8485
Park bogaty jest również w gatunki zwierząt, z których spotyka się gatunki owadów: południowowschodnie: siodlarkę samotną, świerszcza szarego, długoskrzydlaka sierposza, tropikalne; modliszkę oraz górskie; nadobnicę alpejską. W strumieniach potoków żyje pstrąg potokowy i rak szlachetny. Występujące gady to: zaskroniec padalec, jaszczurka zwinka i żyworodna; płazy – ropucha szara, zielona, paskówka, rzekotka drzewna i kumak nizinny; ptaki, które należałoby wymienić to orlik krzykliwy, trzmielojad, bielik, orzełek włochaty, puchacz; a ssaki to między innymi ryś, wilk, jeleń i łoś.86 87
Spośród wielu żyjących na Roztoczu zwierząt występują na terenie parku gatunki w innych stronach bardzo rzadkie bądź nawet niewystępujące. Żyją tu, więc nie tylko jelenie, ale i rysie, wilki, a nawet łosie. Z innych ssaków wspomnieć jeszcze trzeba o nietoperzach – gacku szarym, borowcu wielkim i mopku, objętych prawną ochroną. Także inne gromady reprezentowane są przez rzadkich przedstawicieli – gady: zaskrońca, padalca, jaszczurki (zwinkę i żyworodną) oraz gniewosza plamistego i węża Eskulapa; płazy: ropuchę szarą, rzekotkę drzewną i kumaka nizinnego, ptaki: orlika krzykliwego, trzmielojada, orzełka włochatego a nawet niezwykle już rzadkiego orła bielika.
Rezerwat „Minokąt”
Rezerwat leśny „Minokąt” w Kadłubiskach utworzony został w 1995 roku na gruntach Nadleśnictwa Narol. Powierzchnia rezerwatu wynosi 23,47 ha. Zlokalizowany jest na wschodnim krańcu Roztocza Środkowego, a ochroną objęte są tu drzewa tworzące lasy Karpat – jodła i buk, nadto chroni się tu cis i świerk. Wszystkie wymienione drzewa osiągają na Roztoczu absolutną granicę wschodnią swego występowania, w rezerwacie występują w rzadko już spotykanym na tym terenie zwartych kompleksach, ustąpiły bowiem miejsca borom sosnowym. Niektóre z jodeł rosnących w rezerwacie osiągneły nawet rozmiary kwalifikujące je do grupy pomników przyrody. Interesująco przedstawia się także skład podszycia lasu – występują tu między innymi widłak jałowcowaty, gnieźnik leśny i szałwia lepka.
Ze zwierząt spotkać tu możemy jelenia, sarnę, kunę leśną, a nawet gatunki rzadsze jak dzika, lisa czy borsuka. Z rzadszych ptaków zjawiają się tu puchacz orlik krzykliwy oraz myszołów zwyczajny.88 89
Plan 1. Trasa proponowanej ścieżki dydaktycznej w rezerwacie Minokąt Według B. Sitarz.
Źródło: P. Wład, M. Wiśniewski, „Roztocze Wschodnie” Lubaczów 1999 r.
Rezerwat „Źródła Tanwi”
Źródła Tanwi – położony na płaskowyżu Łówczy na wysokości około 300-330 m n.p.m. rezerwat o powierzchni 186,54 ha. Utworzony został w 1998 roku dla zachowania występujących tu w dużej ilości torfowisk oraz dla
ochrony skupisk rzadkich i chronionych gatunków roślin, reliktów glacjonalnych roślin północnych i atlantyckich takich jak: rosiczka okrągłolistna, situ sztywnego, turzycy strunowej, przygiełki brunatnej. Zadaniem rezerwatu jest również ochrona fragmentów borów wilgotnych, bagiennych i lasów. W runie oprócz wymienionych roślin wcześniej występują jeszcze czermień błotna, grążel żółty, modrzewica zwyczajna.
Ze zwierząt oprócz jelenia, sarny, dzika spotkać można wędrujące wilki i łosie. Występuje tu również wiele gatunków ptaków, między innymi: trznadel, świergotka drzewnego, pokrzewek czarnołbisty i świstunek. W rezerwacie znajduje się ścieżka przyrodniczo – dydaktyczna „Kobyle Jezioro” w Hucie Złomy. Jej długość wynosi 2 kilometry, a na jej zwiedzanie potrzeba około 2 godziny usytuowanych na niej jest osiem przystanków w miejscach najbardziej charakterystycznych dla całego rezerwatu.
Dla zachowania cennych fragmentów rodzimej przyrody planuje się utworzenie dwóch dalszych rezerwatów o wysokich walorach krajobrazowych, bogatych w florę i faunę pod nazwami: „Źródła Różańca” i „Źródła Pauczy”.90 91
Rezerwat „Las Bukowy”
Rezerwat leśny Las Bukowy, utworzony w 1998 roku o powierzchni 86,3 hektara, zlokalizowany jest na północnym stoku Wału Huty Różanieckiej koło wsi Banachy, w nadleśnictwie Narol, chroni on podgórską florę buczyny karpackiej i subkontynentalny grąd lipowo – grabowy. W drzewostanie bukowo – jodłowym w dobrej kondycji występują dorodne buki o wysokości do 48 metrów. W runie występują gatunki charakterystyczne dla buczyny (żywiec cebulkowy i gruczołowaty oraz czosnek niedźwiedzi, przetacznik górski) i typowo grądowe jak gwiezdnica wielkokwiatowa. Cechą wyróżniającą podgórską formę buczyny karpackiej od formy reglowej jest występowanie grabu, a w runie przylaszczki i bluszcza pospolitego. Obecność sałatnicy leśnej i turzycy orzęsionej wskazuje na wschodniokarpacką odmianę buczyny.92 93
Plan 2. Rezerwat Las Bukowy pod Narolem
Objaśnienia: typowy podzespół buczyny karpackiej: 1 – wariant żywy, 2 – wariant ubogi, 3 – zniekształconie zbiorowisko buczyny karpackiej, 4 – wilgotny podzespół, 5 – grąd wysoki.
Źródło: P. Wład, M. Wiśniewski, „Roztocze Wschodnie” Lubaczów 1999 r.
Las zamieszkują jeleń europejski , sarna i dzik. Pojawia się także wilk. W zachowanych odstępach starodrzewia żyją dzięcioły, bocian czarny, gołąb siniak, turkawka. Z gromady gadów żyją tu: żmija zygzakowata, gniewosz plamisty, zaskroniec, padalec i jaszczurka zwinka. W ciepły deszczowy dzień można zobaczyć salamandrę plamistą. W rezerwacie znajduje się ścieżka przyrodniczo - dydaktyczna pod taką samą nazwą co rezerwat. Otwarta została w 1996 roku jest oddalona od Narola około 5 kilometry. Długość jej wynosi 1,5 kilometra. Na zwiedzanie jej potrzeba około 1 godziny. W miejscu gdzie zaczyna się umieszczona jest szczegółowa tablica informacyjna.94 95
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.